Układ chłodzenia – czyszczenie układu chłodzenia po awarii uszczelki pod głowicą

Uszczelka pod głowicą – jej rola, lokalizacja i budowa

Jak jest zbudowany typowy, współczesny silnik spalinowy (benzynowy lub wysokoprężny)? W jego dolnej części znajduje się blok silnika (z wałem korbowym), a w górnej głowica z rozrządem. Pomiędzy nimi umieszcza się uszczelkę (bohaterkę naszego artykułu), która uszczelnia obydwie części jednostki napędowej. Musi to być bardzo szczelne połączenie.

W uszczelce znajduje się szereg otworów – na każdy cylinder, na kanały, którymi płynie płyn chłodniczy i olej silnikowy, a także na śruby mocujące. Uszczelka w trakcie pracy silnika jest poddawana wpływowi ciśnienia, wysokich temperatur, ma styczność z gorącymi gazami spalinowymi, paliwem, płynem chłodniczym i olejem.

W przeciwieństwie do standardowych uszczelek, uszczelka pod głowicą ma inną konstrukcję. Tu nie wystarczy zastosowanie samej gumy, która nie byłaby w żaden sposób odporna na działanie wysokiej temperatury, ciśnienia itd. Guma w ogóle nie zdaje tu egzaminu. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem we współczesnych silnikach jest uszczelka metalowo kompozytowa. Posiada ona strukturę nośną, wykonaną z cienkiej blachy stalowej (o grubości poniżej 0,5 mm). Blacha jest pokryta tworzywem kompozytowym, odpornym na działanie wysokich temperatur oraz ciśnienia, a także dodatkową warstwą specjalnego tworzywa sztucznego, mającego za zadanie neutralizację drobnych porów pomiędzy głowicą silnika a jego blokiem. Blacha posiada różnego rodzaju wytłoczenia. W miejscach, w których kanałami przepływa olej silnikowy oraz płyn chłodniczy, stosuje się dodatkowo uszczelki elastomerowe.

Uszczelka pod głowicą – dlaczego się psuje?

Uszczelka pod głowicą, zgodnie z założenia producentów samochodów, powinna wystarczyć na cały okres eksploatacji silnika. W praktyce jednak awarie się zdarzają. Co je wywołuje? Przede wszystkim przegrzewanie silnika. Może do niego dojść na skutek tolerowania awarii układu chłodzenia (niesprawny wentylator w trakcie gorącego lata, mała wydajność układu ze względu na zbyt niski poziom płynu chłodniczego, stosowanie wody zamiast płynu chłodzącego, wycieki). Przegrzanie może być wywołane również przez awarię termostatu i jego zablokowanie w pozycji zamkniętej, przez co płyn chłodniczy stale krąży w małym obwodzie, pomijając chłodnicę.

Przegrzanie silnika może być również spowodowane niewłaściwą eksploatacją silnika – katowaniem go w trakcie sportowej jazdy i zbyt małą ilością oleju silnikowego w układzie smarowania (olej poza smarowaniem, również chłodzi).

Trwałość uszczelki pod głowicą zależy również od tego, czy producent samochodu zastosował na pierwszym montażu część wysokiej jakości.

Uszczelka pod głowicą – dlaczego jej awaria jest tak groźna?

Uszkodzenie uszczelki pod głowicą wywołuje utratę szczelności, co ma wpływ na mniejszą kompresję w jednym, albo w kilku cylindrach. Skutkuje to znaczącą utratą mocy.

Uszkodzenie uszczelnień przy kanale, przez który przepływa jeden z płynów eksploatacyjnych powoduje, że będzie on przedostawał się do kanału, którym płynie drugi płyn.

Olej silnikowy może trafiać do płynu chłodniczego. Efektem tego będzie zmniejszanie się poziomu oleju silnikowego w układzie smarowania (szybsze zużycie silnika, ryzyko zatarcia), a także zanieczyszczenie układu chłodzenia i zmniejszenie efektywności jego pracy (ryzyko przegrzania). W tym przypadku w płynie chłodniczym będą widoczne plamy oleju silnikowego.

W odwrotnej sytuacji, płyn chłodniczy może trafiać do układu smarowania. Będzie wówczas rozrzedzać olej silnikowy, powodując utratę jego właściwości smarnych i ochronnych. Prowadzi to nieuchronnie do przyspieszonego zużycia silnika, a niekiedy do jego zatarcia. Objawem w tym przypadku jest ubywanie płynu chłodniczego, podnoszenie się poziomu oleju silnikowego, emisja białych spalin, a także pojawienie się tłustej mazi pod korkiem oleju, przypominającej konsystencją majonez. Powstaje ona w efekcie wymieszania oleju silnikowego z płynem chłodniczym.

Pod tym korkiem, na szczęście, nie ma złowrogiej substancji. Jest gęsta i tłusta. Jej kolor zależny jest od stopnia zużycia oleju silnikowego (im starszy, tym ciemniejszy) i od rodzaju barwnika, użytego w płynie chłodniczym (w naszym testowym aucie był niebieski).

W przypadku awarii uszczelki pod głowicą mogą pojawiać się również inne, dodatkowe objawy, jak bąbelki w zbiorniczku płynu chłodzącego, będące efektem przedmuchów spalin do układu chłodzenia.

O czym warto pamiętać?

Uszkodzenie uszczelki pod głowicą należy odpowiednio zdiagnozować. Wycieki płynu chłodzącego mogą być powodowane przez nieszczelności, tak samo, jak wycieki oleju. Podnoszenie się poziomu oleju silnikowego może być spowodowane przez nieudane (przerwane) wypalanie filtra DPF w dieslach, zainicjowane przez komputer. Biały dym z rury wydechowej może być spowodowany przez usuwanie pary.

Zawsze zaczynamy od konkretnej diagnostyki. Sprawdzamy kolor spalin, poziom i stan oleju silnikowego, kontrolujemy, czy coś złego nie dzieje się pod korkiem oleju, sprawdzamy stan płynu chłodniczego pod kątem występowania w nim plam oleju i dokonujemy pomiaru kompresji.

Płukanie układu chłodzenia po awarii uszczelki pod głowicą

Wymiana uszczelki pod głowicą to skomplikowana czynność. Sama uszczelka jest niedroga, można ją kupić za kilkadziesiąt złotych. Ale droga jest usługa mechanika. I nic w tym dziwnego. Konieczny jest demontaż całej głowicy silnika i napędu rozrządu. Aby tego dokonać, należy rozłączyć szereg czujników i odpiąć wiele przewodów. Głowica silnika, w miejscu styku z blokiem, musi zostać przeszlifowana. Raz zdjęty napęd rozrządu (pasek albo łańcuch) nie nadaje się do ponownego montażu, a wraz z nim trzeba wymienić wiele innych elementów (pompę wody, koła pasowe, koła zębate w przypadku łańcucha, czasami napinacz). Trzeba zastosować nową uszczelkę pod pokrywą zaworów, a także nowe płyny eksploatacyjne.

Konieczne jest ustalenie przyczyny uszkodzenia uszczelki pod głowicą i jej usunięcie (np. niedomagań układu chłodzenia).

Bardzo ważne jest również oczyszczenie układu smarowania z płynu chłodniczego, a także układu chłodniczego z oleju silnikowego.

W tym poradniku zajmiemy się sytuacją, w której, na skutek awarii uszczelki pod głowicą, do układu chłodniczego zaczął przedostawać się olej silnikowy. Zaraz po wymianie uszczelki pod głowicą, w układzie powinien zastosować w układzie chłodzenia nowy płyn chłodniczy, zgodny z zaleceniami producenta samochodu.

Trzeba pamiętać o tym, że w układzie chłodzenia, na skutek awarii, znalazł się olej silnikowy. Nawet, jeśli były to niezbyt duże ilości, należy je usunąć. Olej silnikowy, znajdujący się w układzie, będzie zaburzał właściwą pracę układu chłodniczego. Olej silnikowy jest również szkodliwy dla uszczelek i przewodów gumowych, powodując ich przyspieszone zużycie.  Tymczasem uszczelek oraz przewodów gumowych jest w układzie chłodzenia mnóstwo. Olej może zniszczyć uszczelki przy pompie płynu chłodniczego (na zdjęciu poniżej), powodując wycieki.

Jak usunąć resztki oleju silnikowego z układu chłodzenia, po wymianie uszczelki pod głowicą?

Trzeba zastosować specjalny środek do płukania układu chłodniczego.

Wybraliśmy skuteczny preparat do odtłuszczania układu chłodzenia MA Professional Radiator Degreaser. Sprzedawany jest on w litrowych opakowaniach, które w zupełności wystarczą do przepłukania układu chłodniczego o pojemności do 6 litrów (a zatem w zdecydowanej większości silników samochodów osobowych, o pojemności do 2 litrów).

MA Professional Radiator Degreaser można stosować w każdym samochodzie, bez względu na rodzaj paliwa i materiał, z jakiego wykonano chłodnicę. Środek skutecznie usuwa olej silnikowy z chłodnicy, pompy płynu chłodniczego, węży układu chłodzenia, kanałów chłodniczych w silniku, a także ze zbiorniczka wyrównawczego.

Jak zastosować MA Profesional Radiator Degreaser?

Najlepiej zlecić przepłukanie układu mechanikowi, który wymieniał uszczelkę pod głowicą. W końcu to on będzie wlewał do układu nowe płyny. Przepłukanie układu chłodzenia, przed zastosowaniem nowego płynu chłodniczego, jest koniecznością i ważnym uzupełnieniem całego, wieloczynnościowego procesu naprawy. 

Samodzielna wymiana uszczelki pod głowicą jest bardzo skomplikowana i trudna, ale jeśli ktoś zdecyduje się ją wykonać, musi również pamiętać o przepłukaniu układu chłodniczego.

Umiejętność stosowania MA Professional Radiator Degreaser przyda się również tym użytkownikom samochodów, którzy samodzielnie wykonują przy aucie podstawowe czynności serwisowe i wymieniają płyny eksploatacyjne, np. płyn chłodniczy. Regularne stosowanie MA Professional Radiator Degreaser przed wlaniem do układu nowego płynu chłodniczego, pozwoli usunąć z układu wszelakiego typu osady, zapewniając długotrwałe działanie chłodnicy, nagrzewnicy i innych podzespołów.

Skuteczne płukanie układu chłodzenia wymaga bardzo dużej ostrożności ze względu na wysokie temperatury płynu chłodniczego i rozgrzane podzespoły. Prosimy o ostrożność!

1. Ustawiamy samochód w bezpiecznym, płaskim miejscu. Zaciągamy hamulec ręczny. Uruchamiamy silnik i czekamy, aż rozgrzeje się do temperatury roboczej (do 10 minut pracy na biegu jałowym). Możemy oczywiście przejechać kilka kilometrów i ustawić już rozgrzane auto.
2. Otwieramy maskę samochodu. Uwaga na rozgrzane elementy silnika.
3. Lokalizujemy zbiornik wyrównawczy układu chłodzenia.
4. Koniecznie zakładamy rękawiczki ochronne.
5. Ostrożnie, delikatnie i powoli odkręcamy korek zbiorniczka układu chłodzenia. Ustawiamy się tak, aby znajdować się z dala od zbiorniczka, na odległość wyciągniętych dłoni. To zabezpieczenie przed ewentualnym opryskaniem gorącym płynem chłodniczym (będzie miał ok. 90 – 100 st. Celsjusza).
6. Wlewamy całe opakowanie środka do czyszczenia układu chłodzenia MA Professional Radiator Degreaser do zbiorniczka.
7. Zakręcamy korek.
8. Uruchamiamy ogrzewanie kabiny na pełną moc (co pozwoli na dotarcie środka do czyszczenia także do nagrzewnicy.
9. Silnik powinien pracować jeszcze ok. 10 – 15 minut.
10. Wyłączamy silnik. Czekamy, aż jednostka napędowa i płyn chłodniczy ostygną (minimum 30 minut).
11. Usuwamy stary płyn chłodniczy z układu.
12. Wlewamy do układu nowy płyn chłodniczy, zgodny z zaleceniami producenta samochodu.
13. Odpowietrzamy układ chłodzenia.

MA Professional Radiator Degreaser skutecznie uzupełni naprawę uszczelki pod głowicą, czyszcząc układ z niepożądanych zanieczyszczeń. Warto go również stosować przy wymianach płynu chłodniczego. Musimy pamiętać, że najczęstszą przyczyną uszkodzenia uszczelki pod głowicą jest przegrzanie silnika. Aby chronić jednostkę przed przegrzaniem i nie dopuścić do kolejnych problemów z uszczelką pod głowicą, trzeba zapewnić właściwą, w pełni efektywną pracę układu chłodzenia.